شهر من تفرش

شهر من تفرش

۱۳۸۷ فروردین ۱۴, چهارشنبه

تفرشی دوزی - سوزن‌ دوزی درویشی

‏مرحله 2‏
از دوخت‌های اصیل سنتی که در حال حاضر از میان رفته است، می‌توان به سوزن دوزی درویشی یا به اصطلاح دیگر سوزن درویشی اشاره کرد که مربوط به تفرش می‌باشد.
اجرای این دوخت شامل یک تکنیک ساده ولی در عین سادگی دارای زیبایی می‌باشد و از ظرافت خاصی برخوردار است.
-از موارد استفاده برای این دوخت می‌توان به حاشیه‌های پهن اشاره کرد که در کنار آثار به کار برده می‌شود.
- پارچه مورد استفاده این دوخت پارچه‌هایی هستند که دارای بافتی ساده بوده و تاروپود آنها قابل شمارش می‌باشد.
- برای اجرای تفرشی دوزی تنها از شلال استفاده می‌شود و جهت دوخت آن نیازی به کشیدن طرح روی پارچه نیست. طرح کاملاً ذهنی است و از طریق شمارش تاروپود پارچه و یا با دوخت شلال‌ها به وجود می‌آید.
مراحل دوخت
مرحله اول
در ردیف ابتدایی شروع به شمارش تاروپود پارچه کرده و شلال‌های منظم و یکنواختی (با اندازه متوسط) بر روی پارچه می‌زنیم.
نکته: عدد شمارش برای شلال‌ها متفاوت است و بستگی به فشردگی تاروپود پارچه دارد، بعد از کامل کردن یک ردیف از شلال‌ها در ردیف دوم نیز همین کار را تکرار می‌کنیم. با رعایت این نکته که شلال‌ها در این ردیف به صورت به اصطلاح آجری با ردیف نخست قرار گیرد (یعنی اگر نخ شلال در ردیف اول روی پارچه قرار گرفته، در ردیف دوم این نخ زیر پارچه قرار می‌گیرد.
دوخت شلال‌ها را تا سه ردیف به این صورت ادامه می‌دهیم.
مرحله دوم
پس از اتمام شلال‌های افقی شروع به اجرای شلال‌های عمودی در حاشیه کار تا به انتهای مسیر می‌کنیم، به نحوی که شلال‌های افقی را در ردیف‌های اول تا سوم به یکدیگر متصل کرده و فرعی به حالت کنگره به خود بگیرد.
نکته: برای اجرای اولین شلال‌ از ردیف سوم (بالاترین ردیف) شروع کرده و به صورت پلکانی به ردیف دوم و سپس ردیف اول آمده و نخ را از زیر پارچه عبور می‌دهیم. این بار در امتداد شلال افقی در ردیف اول مجدد شلال‌های عمودی را اجرا کرده و از ردیف اول به ردیف دوم و ردیف انتها می‌رسیم.
(به این صورت به فرم کنگره‌ای ذکر شده خواهیم رسید).
‏مرحله 1‏ -به شکل دقت کنید و شلال‌های افقی را که رها شده‌اند مشاهده کنید. وجود این شلال‌های افقی به صورت انفرادی سبب ایجاد فضا بین پلکان‌ها و دسترسی به فرم کنگره‌ای در کار شده است.
مرحله سوم
درون گوشه‌های کنگره را مطابق شکل با دوخت ضربدری پر می‌کنیم (برای ضربدرها می‌توانیم رنگ نخ را تعویض کرده از همان خانواده رنگی و یا با همان نخ قبلی کار را ادامه دهیم).
مرحله چهارم
بعد از اجرای یک ردیف سه تایی که در بالا بیان شد، یک طرح کامل از دوخت مرحله اول را انجام می‌دهیم.
نکته: توجه به اینکه ردیف شلال‌ها در این طرح کامل باید حتماً عدد زوج باشد (6 ردیف یا 8 ردیف شلال) برای کامل شدن طرح در این مرحله لازم است که پس از اجرای شلال افقی ردیف سوم این‌بار ردیف چهارم را مانند ردیف سوم پیاده کنیم. بعد از آن دو ردیف انتهایی کار مانند دو ردیف ابتدایی اجرا شود.
-توضیح کامل‌تر اینکه: ما در مرحله اجرای کامل، دو ردیف سه تایی کاملاً مشابه یکدیگر را داریم که قرینۀ هم هستند.
مرحله پنجم
در ادامه مجدد برای تکمیل دوخت مراحل اول تا سوم را که در بالا ذکر گردید اجرایی می‌کنیم.
مرحله ششم
دوختی به مانند دوخت حاشیه سه ردیفه که در ابتدا توضیح دادیم را اجرا می‌کنیم.
بدین ترتیب تفرشی دوزی کامل می‌شود.
لازم به ذکر است در گذشته از این دوخت برای تزیین چادر شب، پرده و رویه لوازم منزل و ... استفاده می‌شده و امروزه ما شاهد زیبایی اجرای این دوخت بر روی البسه هستیم.