شهرستان تفرش
این شهرستان در شمال شهرستان آشتیان و جنوب غربی ساوه واقع شده و مرکز آن شهر تفرش در ارتفاع 1900 متری از سطح دریا قرار دارد. این شهرستان از شمال به ساوه از جنوب به اراک، از شرق به قم و از مغرب به اراک محدو و مساحت آن حدود 2792 کیلومتر مربع است.
فاصلة آن تا مرکز استان 90 کیلومتر است. شهرستان در سال 1373 دارای 2 شهر، 2 بخش و 6 دهستان است. جمعیت این شهرستان در سال 1375 حدود 52227 نفر برآورد شده است. ارتفاع زیاد کوهستانی بودن این شهرستان باعث به وجود آمدن زمستانهای سرد و تابستانهای معتدل در این شهرستان شده است.
به طوری که میانگین سالانة درجه حرارت 2/12 درجه سانتی گراد می باشد که این میانگین برای زمستان 2/1 و برای تابستان 5/23 درجه سانتی گراد می باشد . همچنین ایستگاه تفرش بازرگانی سالانه 276 میلی متر را برای این منطقه ثبت نموده است.
به طوری که خصوصیات اقلیمی آن وجود تابستانهای معتدل و خنک در منطقه آب شهرستان تفرش، منطقه ای کوهستانی با ارتفاع نسبتاً زیاد است. قسمتهای جنوبی، شرقی و غربی آن را ارتفاعات بیشتر از 2500 متر احاطه نموده که در شرق تفرش این ارتفاع به حداکثر خود یعنی 3141 مترمی رسد . مهم ترین ارتفاعات آن را کوههای «امجک» تشکیل می دهد .
از شرق تفرش به سوی شمال (ساوه) از ارتفاعات کاسته و قسمتهای هموار خودنمایی می کنند .
سوغات این شهرستان؛ گردو، بادام، سیب‌زمینی و سایر محصولات باغها است و به لخاظ شرایط اقلیمی، باغداری رکن اصلی فعالیتهای ساکنان آن است و صنایع دستی آن را ظروف مسی (چکشی) و گلیم، تشکیل می‌دهد. برخی از مراکز دیدنی تاریخی تفرش، مسجد جامع ششنا و امامزاده حسین- آرامگاه پروفسور حسابی، آب معدنی چشمه گاو- غار پستان- غار دربر چشمه پارک تفرش- رودخانه تفرش (آب کمر) و … .
جغرافیای سیاسی
شهرستان تفرش با مساحت تقریبی 3911 کیلومتر مربع تقریبا" در مرکز ایران و در شرق استان مرکزی قرار گرفته است، شهرستان تفرش نیز همانند سایر شهرستان های استان مرکزی در پی تصویب نامه مورخ سال 67، هئیت وزیران از استان تهران منتزع و جزء استان مرکزی التاسیس قرار گرفت، این شهرستان از سال 1337 از شهرستان اراک جدا و با بخشهای فراهان، آشتیان، خلجستان تبدیل به شهرستان گردید و تابع استان تهران شده بود.
دو راه ارتباطی مهم این شهرستان گردونه گیان ( رابط تفرش با ساوه و قم ) و گردوه نقره کمر ( رابطه تفرش با اراک و آشتیان ) است ، که این دو راه ارتباطی نشانگر موقعیت طبیعی این شهرستان می باشد، شهرستان تفرش شامل بخشهای مرکزی با دهستان بازرجان ( 28 روستا) دهستان خانک ( 12 روستا) دهستان رودبار ( 28 روستا ) و بخش فراهان با دهستان فرمهین ( 48 روستا ) دهستان فشک ( 15 روستا ) و در مجموع دارای 131 آبادی ( در سال 1370 ) می باشد و فاصله آن تا مرکز استان 95 کیلومتر و از شمال به ساوه، از جنوب به اراک، و از شرق به قم و از مغرب به اراک محدود می شود.
جغرافیای اقلیمی
تفرش جلگه ای است که از هر جهت با کوههای مرتفع محصور شده که چون دژی مستحکم و استوار نفوذ به آن جز از گردونه های گیان، نقره کمر، خانک و بنچه ، مسیر نیست.
تفرش از ییلاقات ممتاز محسوب می شود و لطف و اعتدال هوا، قنوات، چشمه سارها، آبهای سرد و گوارا خصوصا" در فصل بهار که از فراز کوه، جلگه تفرش به مانند بهشتی مجسم است و اغلب دارای اراضی مشجر و دارای باغات پر ثمر بسیار قابل توجه است. ارتفاع شهر از سطح دریا 1878 متر است.
مناطق مختلف این شهرستان بدلیل کوهستان بودن دارای ارتفاع زیادی از سطح دریا می باشد نظر به این که شهرستان در موقعیت کوهستان قرار گرفته دارای ارتفاعات زیادی می باشد بویژه در منطقه رودبار این شهرستان که کوههای مرتفعی آن را در بر گرفته بنحوی که تعدادی از روستاها د رداخل دره ها قرار دارند.
قله کوههای تفرش بیش از 13 مورد است که دارای ارتفاع 1915 تا 3141 متر می باشند، پوشش گیاهی در محدوده این شهرستان غالبا" خود رو بوده به صورت سنتی به مصرف معالجه امراض بومی می رسد.
این شهرستان بدلیل کوهستانی بودن دارای رودخانه های کوچک متعددی است که ایت رودخانه ها در محلی به نام محل نامیده می بود. مثل رودخانه خلچان و رودخانه آب کمر که از بلندهای گیان سرچشمه گرفته و به رودخانه قره چای پیوسته و در نهایت به دیاچه حوض سلطان قم می ریزد.
هوای شهرستان بدلیل کوهستانی بودن منطقه در زمستان سرد و تابستان ملایم و معتدل است، حداکثر دمای هوا در تابستان از 30 درجه سانتیگراد تجاوز نکرده و در زمستان برودت هوا به 15 درجه سانتیگراد می رسد، سرما زودتر از نقاط دیگر به سراغ این شهرستان آمده و درختان در بهار دیرتر از موقع سرسبز می گردد.
بطوری که سرمای زودرس این شهرستان زبانزد عام است باران سالانه حدود 250 میلیمتر و اعظم آب مصرفی کشاورزی از قنوات است.
شرایط اجتماعی
جمعیت شهرستان ( در سال 1370) 57421 نفر بوده است که 11497 درنقاط شهری و 45924 نفر در نقاط روستائی زندگی می کرده اند نسبت جنسی در این شهرستان 29/104 است. این شهرستان دارای 12847 خانوار بوده است و تراکم جمعیت در کل مساحت آن ( 62/2690 کیلومتر مربع) 1/9 درصد بوده است، از مجموع 12847 خانوار، 2772 مورد فاقد سواد بوده اند.
موقعیت معیشتی
روستاهای شهرستان تفرش به لحاظ کوهستانی بودن دارای آب فراوان و زمین اندک است که به همین دلیل کشاورزی از رونق چندانی برخوردار نمی باشد که مع الوصف روستائیان زحمت کش این شهرستان نهایت استفاده را از زمینهای موجود خود می نمایند، کمی زمین در روستاها موجب گردیده که باغداری دارای رونق بیشتری بوده ومحصولات سر درختی تولید بالائی داشته باشد، محصولات عمده کشاورزی عبارتند از گندم، جو، شبدر، یونجه، و انواع حبوبات ، گردوی تفرش معروف بوده و بادام آن نیز قابل صدور است ، علاوه بر محصولات فوق، سیب ، گلابی ، گیلاس، زردآلو، بحد وفور در روستاهای این شهرستان بدست می اید که غالبا" برای فروش به قم صادر می گردد.
قالی بافی و گلیم بافی، گیوه دوزی، سبد بافی، گلدوزی، از صنایع دستی و کلی این شهرستان به شمار می اید در گذشته نه چندان دور ساخت کبریت های محلی نیز در برخی از روستاها بویژه در روستای کهک مرسوم بوده که پس از عرضه کبریت های صنعتی این امر منسوخ شده است بافت کیسه حمام نیز یکی از اشتغالات زنان تعدادی از روستاهای این شهرستان است مهمترین صنایع دستی آن ظروف مسی دکوری می باشد معادن موجود در این شهرستان پاریت، گچ، سنگ مرمر، انواع سنگهای ساختمانی ،گل سرشور، نمک، آهک ، سنگ چینی، نقره سنگ سیمان، کریستال که تعداد اندکی از آن ها در حال حاضر مورد بهره برداری قرار می گیرد.
صنعت در این شهرستان از رشد چندانی برخوردار نبوده و این دلیل عدم دسترسی به بازارهای مصرف به جهت موقعیت جغرافیایی شهرستان و نداشتن امکانات اولیه نظیر زمین و سایر عوامل بوده است ولی در حال حاضر کارخانه جوش پلاستیک با جذب تعدادی کارگر، و چند کارگاه قیچی ورق بر به اندازه های مختلف و ساخت شانه مخصوص قالیبافی در محدوده این شهرستان به چشم می خورد.
این شهرستان در شمال شهرستان آشتیان و جنوب غربی ساوه واقع شده و مرکز آن شهر تفرش در ارتفاع 1900 متری از سطح دریا قرار دارد. این شهرستان از شمال به ساوه از جنوب به اراک، از شرق به قم و از مغرب به اراک محدو و مساحت آن حدود 2792 کیلومتر مربع است.
فاصلة آن تا مرکز استان 90 کیلومتر است. شهرستان در سال 1373 دارای 2 شهر، 2 بخش و 6 دهستان است. جمعیت این شهرستان در سال 1375 حدود 52227 نفر برآورد شده است. ارتفاع زیاد کوهستانی بودن این شهرستان باعث به وجود آمدن زمستانهای سرد و تابستانهای معتدل در این شهرستان شده است.
به طوری که میانگین سالانة درجه حرارت 2/12 درجه سانتی گراد می باشد که این میانگین برای زمستان 2/1 و برای تابستان 5/23 درجه سانتی گراد می باشد . همچنین ایستگاه تفرش بازرگانی سالانه 276 میلی متر را برای این منطقه ثبت نموده است.
به طوری که خصوصیات اقلیمی آن وجود تابستانهای معتدل و خنک در منطقه آب شهرستان تفرش، منطقه ای کوهستانی با ارتفاع نسبتاً زیاد است. قسمتهای جنوبی، شرقی و غربی آن را ارتفاعات بیشتر از 2500 متر احاطه نموده که در شرق تفرش این ارتفاع به حداکثر خود یعنی 3141 مترمی رسد . مهم ترین ارتفاعات آن را کوههای «امجک» تشکیل می دهد .
از شرق تفرش به سوی شمال (ساوه) از ارتفاعات کاسته و قسمتهای هموار خودنمایی می کنند .
سوغات این شهرستان؛ گردو، بادام، سیب‌زمینی و سایر محصولات باغها است و به لخاظ شرایط اقلیمی، باغداری رکن اصلی فعالیتهای ساکنان آن است و صنایع دستی آن را ظروف مسی (چکشی) و گلیم، تشکیل می‌دهد. برخی از مراکز دیدنی تاریخی تفرش، مسجد جامع ششنا و امامزاده حسین- آرامگاه پروفسور حسابی، آب معدنی چشمه گاو- غار پستان- غار دربر چشمه پارک تفرش- رودخانه تفرش (آب کمر) و … .
جغرافیای سیاسی
شهرستان تفرش با مساحت تقریبی 3911 کیلومتر مربع تقریبا" در مرکز ایران و در شرق استان مرکزی قرار گرفته است، شهرستان تفرش نیز همانند سایر شهرستان های استان مرکزی در پی تصویب نامه مورخ سال 67، هئیت وزیران از استان تهران منتزع و جزء استان مرکزی التاسیس قرار گرفت، این شهرستان از سال 1337 از شهرستان اراک جدا و با بخشهای فراهان، آشتیان، خلجستان تبدیل به شهرستان گردید و تابع استان تهران شده بود.
دو راه ارتباطی مهم این شهرستان گردونه گیان ( رابط تفرش با ساوه و قم ) و گردوه نقره کمر ( رابطه تفرش با اراک و آشتیان ) است ، که این دو راه ارتباطی نشانگر موقعیت طبیعی این شهرستان می باشد، شهرستان تفرش شامل بخشهای مرکزی با دهستان بازرجان ( 28 روستا) دهستان خانک ( 12 روستا) دهستان رودبار ( 28 روستا ) و بخش فراهان با دهستان فرمهین ( 48 روستا ) دهستان فشک ( 15 روستا ) و در مجموع دارای 131 آبادی ( در سال 1370 ) می باشد و فاصله آن تا مرکز استان 95 کیلومتر و از شمال به ساوه، از جنوب به اراک، و از شرق به قم و از مغرب به اراک محدود می شود.
جغرافیای اقلیمی
تفرش جلگه ای است که از هر جهت با کوههای مرتفع محصور شده که چون دژی مستحکم و استوار نفوذ به آن جز از گردونه های گیان، نقره کمر، خانک و بنچه ، مسیر نیست.
تفرش از ییلاقات ممتاز محسوب می شود و لطف و اعتدال هوا، قنوات، چشمه سارها، آبهای سرد و گوارا خصوصا" در فصل بهار که از فراز کوه، جلگه تفرش به مانند بهشتی مجسم است و اغلب دارای اراضی مشجر و دارای باغات پر ثمر بسیار قابل توجه است. ارتفاع شهر از سطح دریا 1878 متر است.
مناطق مختلف این شهرستان بدلیل کوهستان بودن دارای ارتفاع زیادی از سطح دریا می باشد نظر به این که شهرستان در موقعیت کوهستان قرار گرفته دارای ارتفاعات زیادی می باشد بویژه در منطقه رودبار این شهرستان که کوههای مرتفعی آن را در بر گرفته بنحوی که تعدادی از روستاها د رداخل دره ها قرار دارند.
قله کوههای تفرش بیش از 13 مورد است که دارای ارتفاع 1915 تا 3141 متر می باشند، پوشش گیاهی در محدوده این شهرستان غالبا" خود رو بوده به صورت سنتی به مصرف معالجه امراض بومی می رسد.
این شهرستان بدلیل کوهستانی بودن دارای رودخانه های کوچک متعددی است که ایت رودخانه ها در محلی به نام محل نامیده می بود. مثل رودخانه خلچان و رودخانه آب کمر که از بلندهای گیان سرچشمه گرفته و به رودخانه قره چای پیوسته و در نهایت به دیاچه حوض سلطان قم می ریزد.
هوای شهرستان بدلیل کوهستانی بودن منطقه در زمستان سرد و تابستان ملایم و معتدل است، حداکثر دمای هوا در تابستان از 30 درجه سانتیگراد تجاوز نکرده و در زمستان برودت هوا به 15 درجه سانتیگراد می رسد، سرما زودتر از نقاط دیگر به سراغ این شهرستان آمده و درختان در بهار دیرتر از موقع سرسبز می گردد.
بطوری که سرمای زودرس این شهرستان زبانزد عام است باران سالانه حدود 250 میلیمتر و اعظم آب مصرفی کشاورزی از قنوات است.
شرایط اجتماعی
جمعیت شهرستان ( در سال 1370) 57421 نفر بوده است که 11497 درنقاط شهری و 45924 نفر در نقاط روستائی زندگی می کرده اند نسبت جنسی در این شهرستان 29/104 است. این شهرستان دارای 12847 خانوار بوده است و تراکم جمعیت در کل مساحت آن ( 62/2690 کیلومتر مربع) 1/9 درصد بوده است، از مجموع 12847 خانوار، 2772 مورد فاقد سواد بوده اند.
موقعیت معیشتی
روستاهای شهرستان تفرش به لحاظ کوهستانی بودن دارای آب فراوان و زمین اندک است که به همین دلیل کشاورزی از رونق چندانی برخوردار نمی باشد که مع الوصف روستائیان زحمت کش این شهرستان نهایت استفاده را از زمینهای موجود خود می نمایند، کمی زمین در روستاها موجب گردیده که باغداری دارای رونق بیشتری بوده ومحصولات سر درختی تولید بالائی داشته باشد، محصولات عمده کشاورزی عبارتند از گندم، جو، شبدر، یونجه، و انواع حبوبات ، گردوی تفرش معروف بوده و بادام آن نیز قابل صدور است ، علاوه بر محصولات فوق، سیب ، گلابی ، گیلاس، زردآلو، بحد وفور در روستاهای این شهرستان بدست می اید که غالبا" برای فروش به قم صادر می گردد.
قالی بافی و گلیم بافی، گیوه دوزی، سبد بافی، گلدوزی، از صنایع دستی و کلی این شهرستان به شمار می اید در گذشته نه چندان دور ساخت کبریت های محلی نیز در برخی از روستاها بویژه در روستای کهک مرسوم بوده که پس از عرضه کبریت های صنعتی این امر منسوخ شده است بافت کیسه حمام نیز یکی از اشتغالات زنان تعدادی از روستاهای این شهرستان است مهمترین صنایع دستی آن ظروف مسی دکوری می باشد معادن موجود در این شهرستان پاریت، گچ، سنگ مرمر، انواع سنگهای ساختمانی ،گل سرشور، نمک، آهک ، سنگ چینی، نقره سنگ سیمان، کریستال که تعداد اندکی از آن ها در حال حاضر مورد بهره برداری قرار می گیرد.
صنعت در این شهرستان از رشد چندانی برخوردار نبوده و این دلیل عدم دسترسی به بازارهای مصرف به جهت موقعیت جغرافیایی شهرستان و نداشتن امکانات اولیه نظیر زمین و سایر عوامل بوده است ولی در حال حاضر کارخانه جوش پلاستیک با جذب تعدادی کارگر، و چند کارگاه قیچی ورق بر به اندازه های مختلف و ساخت شانه مخصوص قالیبافی در محدوده این شهرستان به چشم می خورد.
